شاهدانه و خواص آن
شاهدانه یکی از گیاهانی است که دارای برگ‌های به شکل خاص قطره‌ای است. میوه گیاه شاهدانه دارای خواص زیادی می‌باشد و به همین دلیل است که دانه شاهدانه یکی از مغذی‌ترین دانه‌ها محسوب می‌شود. دانه شاهدانه سرشار از ویتامین Eو مواد مغذی مانند اسیدهای چرب، پروتئین، فیبر، کلسیم و کلروفیل می‌باشد. نظر متخصصان طب سنتی این است که این گیاه دارای طبیعت مرکب است؛ برگ‌های آن خشک و سرد بوده اما تخم شاهدانه، خشک و گرم می‌باشد. برخی از مهم‌ترین خواص این دانه شامل تقویت کننده سیستم ایمنی بدن و آرام بخش بودن می‌باشد.
از بخش‌های مختلف گیاه شاهدانه برای تهیه تخم شاهدانه، ماری‌جوانا، الیاف شاهدانه و حشیش استفاده می‌گردد. دانه‌های شاه دانه خام به رنگ زرد با طعم آجیل هستند و طرفداران زیادی دارند. از مصارف این دانه می‌توان استفاده در شکلات و روی سالاد را نام برد. این دانه در استان‌های اصفهان، تهران، فارس و شهرهای شمال کشور قابل کشت است.
خواص شاهدانه در طب سنتی
در طب سنتی فواید تخم شاهدانه به اثبات رسیده است. تخم شاهدانه خواص زیر را دارد:
- ادرارآور
- از بین برنده کرم معده و روده
- تنظیم کننده پریود
- برطرف کننده یبوست
- از بین برنده زکام و سرماخوردگی
- برطرف کننده استفراغ
- از بین برنده سردرد و میگرن
- برطرف کننده درد معده و سوء هاضمه
- از بین برنده رماتیسم
- کمک به کاهش تب
- کمک کننده به درمان صرع
- کمک کننده به افزایش ترشحات عرق
- برطرف کننده التهاب مجاری ادرار
- برطرف کننده بیماری‌های عصبی
- کاهش دهنده بی‌خوابی
- معالجه افتادگی رحم
مشخصات تغذیه‌ای گیاه شاه دانه
شاهدانه حاوی مقدار زیادی پروتئین، اسیدهای چرب سالم و فیبر می‌باشد. ۳ قاشق غذاخوری شاهدانه، ۱۱۶ کالری و مواد مغذی زیر را دارد:
| پروتئین | ۹.۴۷ گرم |
| کربوهیدرات | ۲.۶۰ گرم |
| چربی | ۱.۲۰ گرم |
| کل اسیدهای چرب | ۱۴.۶۲ گرم |
| اسیدهای چرب تک غیراشباع | ۱.۶۲ گرم |
| چربی اشباع نشده | ۱۱.۴۳ گرم |
| اسیدهای چرب اشباع | ۱.۳۸ گرم |
علاوه بر این شاهدانه منبع سالم ویتامین E و مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و روی می‌باشد.
اضافه کردن شاهدانه به رژیم غذایی
توجه به این نکته مهم است که هنگام در نظر گرفتن نتایج مطالعات، محققان اغلب از روغن گیاه شاهدانه به جای دانه‌های کامل آن استفاده کرده‌اند. مردم می‌توانند دانه‌های دارای پوست آسیاب شده یا خرد شده را خریداری نمایند. برای اینکه پوسته‌های بیرونی سخت دانه‌ها را بتوان از بین برد می‌توان از هاون یا غذاساز استفاده نمود. به دلیل اینکه شاهدانه دارای خواص دارویی است می‌توان از آن برای ایجاد یک رژیم غذایی سالم استفاده نمود. از شاهدانه می‌توان برای موارد زیر در رژیم غذایی استفاده کرد:
- استفاده از دانه‌های کامل یا آسیاب شده بر روی غلات یا ماست
- افزودن این دانه‌ها به اسموتی
- پخت با شاهدانه و سایر مواد غنی از امگا ۳
- تهیه شیر شاهدانه با استفاده از دانه‌های کامل
- استفاده از دانه‌های شاهدانه، به همراه دیگر دانه‌ها یا آجیل‌ها بر روی سالاد
- استفاده از روغن شاهدانه به سالاد و دیگر مواد غذایی
روش‌های مصرف شاهدانه
برای استفاده از شاهدانه و بهره بردن از خواص آن راه‌های مختلفی وجود دارد. این روش‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:
- استفاده از شاهدانه برای تهیه اسموتی میوه‌های بری، شیر و شربت افرا. در نهایت نیز می‌توانید مقداری شاهدانه بر روی اسموتی بریزید.
- با تهیه شیر شاهدانه می‌توانید در اسموتی‌ها از آن استفاده کنید.
- شاهدانه را بر روی حرارت کمی برشته (رُست) کنید و از طعم خاص و بافت ترد آن برای تهیه ماهی و مرغ استفاده کنید.
- می‌توانید از شاهدانه بر روی تُست آووکادو استفاده کنید.
- از ترکیب اسپرسو و شیر شاهدانه حرارت دیده، می‌توانید یک لاته خوشمزه تهیه کنید.
- سس سالاد را می‌توانید از ترکیب کردن روغن شاهدانه و لیمو ترش، پوست لیمو رنده شده، نمک، فلفل سیاه و مقداری سیر رنده شده تهیه کنید.
خواص شاهدانه
دانه شاهدانه حاوی مقادیر فراوانی پروتئین و ویتامین است که باعث شده است این دانه خواص فوق العاده‌ای داشته باشد. برخی از این خواص را در این بخش بیان می‌کنیم:
- به دلیل اینکه دانه شاهدانه بیشتر از ۸ اسید آمینه دارد، در ایجاد بافت‌های جدید و تقویت عضله بدن کمک کننده است.
- در صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی از این دانه استفاده می‌شود زیرا روغن شاهدانه به عنوان نرم کننده موی سر کاربرد دارد.
- به دلیل اینکه دانه شاهدانه مقدار زیادی فیبر و پروتئین دارد می‌تواند به تولید هورمون گرلین کمک کند که همین امر در کاهش اشتها موثر است. اگر می‌خواهید یک رژیم غذایی را برای کاهش وزن شروع کنید، طبق نظر کارشناسان تغذیه می‌توانید می‌توانید روزانه حدود ۴ قاشق شاهدانه را به همراه صبحانه میل نمایید تا در طول روز از پرخوری نکنید و به لاغری خود کمک کنید.
- به دلیل اینکه شاهدانه حاوی پروتئین و امگا ۳ است می‌تواند به سیستم گردش خون کمک نماید. با اضافه کردن شاهدانه به رژیم نوزاد می‌توانید به کاهش التهاب و بهبود سیستم ایمنی او کمک کنید.
- نیاز به پروتئین در دوران بارداری اهمیت فراوانی دارد به همین دلیل مادران حتما باید آن را مصرف کنند. شاهدانه دارای اسید گاما لینولنیک و فیبر می‌باشد که برای پیشگیری از یبوست در دوران بارداری مفید است.
- طبق تحقیقات صورت گرفته عصاره شاهدانه خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. کانابیدیول موجود در شاهدانه قادر به محافظت اعصاب بوده و در بهبود بیماری‌هایی مانند پارکینسون، ام اس و صرع مفید واقع می‌شود.
- شاهدانه در کاهش علائم یائسگی موثر است؛ از آنجایی که در این ماده مغذی، اسید گاما لینولنیک وجود دارد می‌توانیم انتظار کاهش علائمی مانند سردرد، درد سینه، افسردگی، حساسیت و عدم تعادل در هورمون‌ها را داشته باشیم.
- مشکلات پوستی با استفاده از شاهدانه قابل درمان هستند. اسیدهای چرب موجود در خون افرادی که به اگزما مبتلا هستند، باید به حد تعادلی برسند. از آنجایی که شاهدانه حاوی امگا ۳ و امگا ۶ می‌باشد در افزایش اسیدهای چرب کمک کننده است. همچنین روغن این گیاه در از بین بردن مشکلات پوستی مانند خشکی پوست و خارش پوست موثر است.