شور و شیرین

کودکان نسبت به افراد دیگر بیشتر تحت تاثیر ظاهر خوراکی‌ها به ویژه رنگ آن‌ها قرار می‌گیرند. بسیاری از آن‌ها به خوردن خوراکی‌ای به نام اسمارتیز علاقه زیادی دارند، این خوراکی امروزه در اندازه و شکل‌ها و بسته بندی‌های متنوع و فراوانی وجود دارد.

اسمارتیزهای دوران کودکی را به یاد دارید؟ همان مرواریدهای شکلاتی رنگارنگ که در قوطی‌های استوانه‌ای مقوایی با تصاویر جذاب و زیبا هر کودکی را وسوسه و بی تاب می‌کرد. این اسمارتیزها در آن‌ روزها، در همان بسته‌بندی‌های ساده یکی از تنقلات خوشمزه دوران کودکی برای ما بود. اما آیا این روزها بسته بندی‌ها و اشکال متنوع این محصول را دیده اید؟ دیدنشان حتی افرادی که سن و سال کمی ندارند را نیز وسوسه می‌کند چه برسد به کودکانی که دلشان کوچک است و طاقت کمی دارند.

اسمارتیزهای امروزی دراژه شکلاتی نیز نامیده می‌شوند و یکی از انواع معروف و پرطرفدار آن شکلات‌های سنگی، دراژه‌ای شکل هستند که امروزه به عنوان یکی از تنقلات کوچک و دم دستی روی میز هر کارمند و در هر خانه‌ای پیدا می شود. اما دراژه چیست؟ دراژه همان پوشش رنگی سطح اسمارتیز است که علت اصلی جذابیت این محصول این پوشش رنگی می‌باشد.

اسمارتیز چیست؟

اسمارتیز قطعات کوچک شکلات به شکل دایره و با روکش شیرینی و رنگی است. به طور عمده اسمارتیز درانگلستان، ایرلند، کانادا، استرالیا، اسپانیا، لیختن اشتاین، آلمان، هلند، فرانسه، یونان، کشورهای شمال اروپا، آفریقای جنوبی و خاور میانه دارای محبوبیت فراوانی است. اسمارتیز در ابتدا چاکلت بینز،  Chocolate Beans نامیده می‌شد، از سال ۱۹۳۷ جایگاه ویژه‌ای را به دست آورد.

اسمارتیز در واقع از دو قسمت کاکائو و دراژه تشکیل یافته است. کاکائو اسمارتیز در مرکز آن و از ترکیب پودرکاکائو، روغن جانشین کره کاکائو، پودرشکر، شیرخشک و برخی افزودنی های طعم دهنده به دست می‌آید. دراژه نیز در اسمارتیز از ترکیب چند لایه شربت شکر و ژلاتین همراه مواد رنگی و نوعی واکس براق کننده ایجاد می‌شود که اگر مواد رنگی موجود در آن زیاد و غیرمجاز باشد، ممکن است برای افراد به ویژه کودکان، زنان باردار و سالمندان خطرناک باشد و با ایجاد اختلال در عملکرد دو عضو سم زدای بدن یعنی کبد و کلیه، باعث ایجاد بروز سرطان این اعضا شود.

 

اسمارتیز کیلویی و خارجی نخرید

به طور معمول اکثر اسمارتیزهایی که به صورت روباز و کیلویی در بازار عرضه می‌شوند و همچنین انواع خارجی آن که برچسب تائیدیه وزارت بهداشت ایران را ندارند، در ترکیباتشان از رنگ‌ها و شربت‌های غیرمجاز و مضر استفاده شده است.

بهتر است بدانید که اغلب تنقلات خارجی به صورت قاچاق به کشورمان وارد می‌شوند. تولیدکنندگان این محصولات به دلیل فاصله طولانی بین کشورها یا به دلیل ماندن طولانی مدت این محصولات در کشتی‌های باری، برای اینکه ماندگاری آن‌ها را افزایش دهند، در ترکیبات محصولات صادراتی خود از مواد نگه دارنده فوق العاده قوی استفاده می‌کنند که دارای اثرات مضر و تهدید کننده  برای سلامت کودکان هستند. از طرف دیگر برخی از انواع این محصولات از طرف سودجویان به برچسب تقلبی وزارت بهداشت مجهز می‌شوند و تاریخ مصرفشان دستکاری و به روزرسانی می‌گردد. بنابراین بهتر است تا حد امکان از خرید خوراکی‌های خارجی و آن‌هایی که دارای رنگ قوی و پرکشش هستند پرهیز کنید.

مرواریدهایی که دهان را رنگی می‌کند

گاهی اوقات برخی از اسمارتیزها ریز یا آدامس‌هایی که دراژه دار هستند، در تماس با بزاق باعث رنگی شدن دهان و زبان می‌شوند. اما آیا می‌توان گفت که این عامل نشانه غیرمجاز یا نامرغوب بودن محصول است؟ بهتر است این را بدانید که رنگ‌های مجاز خوراکی دارای دو نوع محلول در آب و محلول در چربی هستند.

بهتر است برای تولید محصولاتی که در تماس طولانی مدت با بزاق دهان قرار می‌‌گیرند از رنگ‌های محلول در آب استفاده نشود، زیرا آب دهان حلال این رنگ‌ها است و باعث آزاد شدن آن در محیط دهان می‌شود. با این وجود، این اسمارتیزها دهان را رنگی می‌کنند و بلافاصله با بزاق شسته می‌شود، این مشکلی ندارد اما اگر ماندگاری این رنگ‌ها در دهان چند ساعت یا بیشتر باشد باید به غیرمجاز بودن آن مشکوک شد.

 

عوارض خطرناک اسمارتیز برای سلامتی

اسمارتیز از جمله آبنبات‌هایی است که کوچک و بزرگ آن را دوست دارند و چندین دهه است که تولید می‌شود. اما بد نیست که در مورد عوارض خطرناک آن برای سلامتی بدن نیز مطالعه‌ای داشته باشید. در سال ۱۹۷۶ تولید اسمارتیز ممنوع اعلام شد زیرا طبق بررسی‌ها برای سلامت مضر بود. با این وجود تولید اسمارتیز به طور مجدد در سال ۱۹۸۳ آغاز شد، اما توصیه پزشکان همچنان این است که برای کودکان‌تان از این خوراکی تهیه نکنید چون باعث ابتلا به بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها می‌باشد. اسمارتیز از ترکیباتی مانند شکلات شیری، شکر، چربی، لاکتوز، نمک و … و برخی ترکیبات مضر مانند لسیتین سویا، شربت ذرت، صمغ عربی و رنگ‌های مصنوعی تشکیل شده است.

• لسیتین سویا به دست آمده از سویایی است که تغییر ژنتیک یافته و این ماده عامل ابتلا به سرطان، ناباروری در هر دو جنس، مشکلات مغزی و اختلالات رفتاری به‌ویژه در کودکان می‌باشد.
• صمغ عربی نیز ماده‌ای است که در دستگاه گوارش غیر قابل هضم است و باعث نفخ، حالت تهوع، اسهال و گاز روده می‌شود. همچنین صمغ عربی آلرژی‌زا است و ممکن است باعث حملات آسمی و ضایعات پوستی گردد.
• شربت ذرت نیز از ذرت تغییر ژنتیک یافته به دست می‌آید و دارای فروکتوزی است که در آن فلز سنگین جیوه وجود دارد. مصرف این ماده زمینه مبتلا شدن به بیماری‌های هپاتیتی، سرطان، دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی است.
• رنگ مصنوعی آبی یکی از عوامل بیش‌فعالی در کودکان می‌باشد و بالا رفتن احتمال بروز بیماری‌هایی مانند تومورهای مغزی، کاهش فشار خون، کهیر، آسم یا تب یونجه می‌شود.

• رنگ زرد نیز در بیش فعالی، آلرژی، تهوع، اسهال، سردرد و واکنش‌های آلرژیک پوستی نقش دارد.
• رنگ قرمز باعث ایجاد مشکلات دهان و دندان و کهیر می‌شود و یک ماده‌ سرطان‌زا است.